Mae’r adroddiad a gyhoeddir heddiw yn canolbwyntio ar y cynnydd sydd wedi’i wneud i wella gwasanaethau cyflyrau cronig yng Nghymru ers cyhoeddi adroddiad blaenorol yr Archwilydd Cyffredinol yn 2008.

Mae cyflyrau cronig yn her gynyddol i iechyd a gwasanaethau cymdeithasol yng Nghymru. Amcangyfrifir bod 800,000 o bobl yn nodi bod ganddynt o leiaf un cyflwr cronig fel diabetes, clefyd y galon, neu glefyd rhwystrol cronig yr ysgyfaint. Mae nifer yr achosion o gyflyrau cronig yn cynyddu gydag oedran, sy’n debygol o roi mwy o bwysau ar y system iechyd wrth i fwy o bobl fwy’n hŷn.

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyflawni amcanion ei Strategaeth Leoli, ac, erbyn Ebrill 2012, roedd wedi adleoli mwy na 550 o swyddi o Gaerdydd i dair swyddfa newydd ym Merthyr Tudful, Aberystwyth a Chyffordd Llandudno. Ond, mae ansicrwydd ynghylch gwerth am arian cyffredinol y Rhaglen Strategaeth Leoli, yn ôl adroddiad a gyhoeddwyd heddiw gan Archwilydd Cyffredinol Cymru.

Mae dogfen wedi ei chyhoeddi [Agorir mewn ffenest newydd] sy’n nodi sut y bydd Llywodraeth Cymru, Archwilydd Cyffredinol Cymru ac Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru yn cydweithio er mwyn rhannu gwybodaeth, ac ymateb, pan fo materion o bwys yn codi mewn cyrff y GIG yng Nghymru.

Mae gan Swyddfa Archwilio Cymru arolwg newydd sy’n gofyn i drigolion Ceredigion roi eu barn ar gyflawniad y Cyngor.

Mae modd cwblhau’r arolwg ar-lein yn gyflym a hwylus a’r bwriad yw casglu barn dinasyddion lleol ar flaenoriaethau’r cyngor mewn meysydd penodol ac ar y pethau sydd wedi newid; ydyn nhw’n credu bod rhai meysydd gwasanaeth wedi gwella, gwaethygu neu aros yr un fath – a beth sydd angen ei wella.

Mae Dylan Rees a Neall Hollis ill dau wedi ennill gwobr Urdd Teilyngdod mewn Pwnc Rhyngwladol i gydnabod eu safonau cyflawniad uchel.

Enillodd Dylan Rees, Archwilydd dan Hyfforddiant yn ei drydedd flwyddyn, wobr Knox am gael y marciau uchaf ledled y byd yn y papur Adroddiadau Ariannol yn arholiadau ACA ym mis Rhagfyr.

Dywed Archwilydd Cyffredinol Cymru, Huw Vaughan Thomas heddiw:

Heddiw croesawodd Swyddfa Archwilio Cymru uwch-arweinwyr ac ymarferwyr i’r seminar cyntaf mewn cyfres o seminarau dysgu ar y cyd a fydd yn ystyried Bil Cenedlaethau’r Dyfodol.

Rhoddodd y digwyddiad gyfle i’r sawl a oedd yn bresennol gael gwybod mwy am y Bil a datblygu eu harfer eu hunain.

Darllenwch araith yr Archwilydd Cyffredinol [PDF 175KB Agorir mewn ffenest newydd] yng nghynhadledd diweddar Conffederasiwn GIG Cymru.

Roedd y penderfyniad i ganiatáu i rai uwch swyddogion yng Nghyngor Sir Penfro i dderbyn taliadau i gyfateb â chyfraniadau pensiwn y cyflogwr os ydynt yn optio allan o’r Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol - i osgoi rhwymedigaethau posibl o ran treth - yn ‘anghyfreithlon’. Ac roedd y taliadau a wnaed yn dilyn hynny - er mwyn iddynt allu gwneud eu trefniadau eu hunain i gynilo ar gyfer ymddeol - hefyd yn groes i’r gyfraith, yn ôl yr Archwilydd Penodedig, Anthony Barrett.

Gweithredodd Cyngor Sir Caerfyrddin ‘yn groes i’r gyfraith’ drwy wneud penderfyniad sy’n caniatáu i uwch-swyddogion optio allan o’r Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol – er mwyn osgoi rhwymedigaethau posibl o ran treth – a derbyn taliad, yn gyfwerth â’u cyfraniadau pensiwn, er mwyn eu galluogi i wneud eu trefniadau eu hunain ar gyfer ymddeol. Yn ogystal, gweithredodd y Cyngor yn anghyfreithlon pan benderfynodd roi indemniad i’r Prif Weithredwr er mwyn dwyn gwrth-hawliad ynghylch enllib yn erbyn unigolyn.

Mae Cynghorau yng Nghymru wedi llwyddo i ateb yr heriau ariannol hyd yma - er gwaethaf y pwysau sylweddol - ond mae'r craciau yn dechrau ymddangos. Yn ei adroddiad, a gyhoeddir heddiw, dywed Archwilydd Cyffredinol Cymru y bydd awdurdodau lleol yn dod yn fwyfwy dibynnol ar roi trefniadau cadarn a phriodol ar waith er mwyn sicrhau arbedion effeithlonrwydd, ond nad oes gan lawer ohonynt y fath drefniadau ar hyn o bryd.