Good Practice

Ym mis Ionawr 2020, ymgynghorwyd ar y newidiadau arfaethedig i'r trefniadau archwilio ar gyfer cynghorau cymuned a thref. Gwnaed y cynigion i fynd i'r afael â materion systemig ar draws y sector.

Cawsom 136 o ymatebion gan gynghorau, clercod, aelodau unigol, archwilwyr mewnol ac aelodau o'r cyhoedd. Rydym wedi adolygu'r ymatebion ac wedi ystyried yn ofalus y materion a'r arsylwadau a wnaed gan ymatebwyr.

Mae'r Archwilydd Cyffredinol wedi cyhoeddi manylion y broses archwilio ar gyfer archwilio cyfrifon 2020-21 ac yn y dyfodol. Bydd cynghorau cymuned a thref yn destun trefniadau archwilio yn seiliedig ar gylch tair blynedd. Mewn dwy o'r tair blynedd, bydd y trefniadau archwilio fwy neu fwy neu lai'r un fath â'r rhai sydd ar waith hyd at a chan gynnwys 2019-20. Bydd archwilwyr mewn un flwyddyn o'r cylch tair blynedd yn cynnal archwiliad manylach sy'n edrych ar drafodion unigol.

Mae'r dull hwn yn cydbwyso'r risg i archwilio cynghorau cymuned a thref, y risg gyffredinol i bwrs y wlad, a chost yr archwiliad.

Bydd y weminar hon yn rhoi mwy o fanylion i gynghorau ar sut y bydd y trefniadau newydd yn gweithio'n ymarferol.

Mae'r byd modern yn dibynnu fwyfwy ar dechnoleg ddigidol. Mae faint o ddata sy'n cael ei storio gan gyrff cyhoeddus yn tyfu, ac yn gynyddol, mae systemau cyfrifiadurol yn cyflawni swyddogaethau hanfodol mewn gwasanaethau cyhoeddus.

Fodd bynnag, un o anfanteision y digideiddio cynyddol hwn yw'r bygythiad seiber cynyddol gan sefydliadau ac unigolion sy'n ceisio ymelwa ar hyn er eu budd ariannol neu wleidyddol eu hunain.

Er mwyn amddiffyn eu hunain rhag ymosodiadau o'r fath, mae'n rhaid i gyrff cyhoeddus nid yn unig cynyddu eu seiber ddiogelwch, ond hefyd eu seiber-gadernid.

Seiber-gadernid yw 'gallu cyffredinol systemau a sefydliadau i wrthsefyll seiber-ddigwyddiadau a’u goresgyn pan ddaw niwed ohonynt' (fel y diffiniwyd gan y Ganolfan Seiber Ddiogelwch Genedlaethol).

Mae pandemig COVID-19 wedi pwysleisio ymhellach bwysigrwydd seiber-gadernid. Mae'r ddibyniaeth ar y rhyngrwyd wedi cynyddu yn ystod 2020, gyda niferoedd enfawr o weithwyr cyhoeddus a phreifat yn gweithio o bell, a chyda'r cyhoedd yn cynyddu eu defnydd o'r rhyngrwyd i gysylltu â ffrindiau a pherthnasau.

Mae Archwilio Cymru yn cynnal astudiaeth genedlaethol ar seiber-gadernid yn y sector cyhoeddus yng Nghymru. Rydym wedi cynnal arolwg o tua 70 o sefydliadau yng Nghymru am eu hymagweddau at seiber-gadernid.

Mae'n anochel bod y pandemig Coronafeirws wedi cael effaith ar les meddyliol llawer o bobl i raddau amrywiol.

O weithwyr iechyd a gofal cymdeithasol allweddol ar y rheng flaen yn trin COVID, i'r rhai sy'n gwarchodi, yn byw ar eu pen eu hunain, neu'n gwirfoddoli yn y gymuned - mae'r feirws wedi effeithio ar bawb.

Yn benodol, gwnaethom ganolbwyntio ar:

• Gwasanaethau yn y gymuned yn gweithio gyda'i gilydd i ddarparu cefnogaeth iechyd meddwl
• Cefnogi iechyd a lles staff
• Sut y gellir harneisio technoleg i oresgyn unigrwydd ac arwahanrwydd cymdeithasol
• Sut brofiad yw arwain sefydliadau trwy bandemig
• Dulliau gwahanol o ddarparu cefnogaeth iechyd meddwl

Yn ogystal â hyn clywsom hefyd gan 'We are Platfform', a rannodd negeseuon allweddol o’u ‘Lessons from Lockdown’ ac a ddarparodd ddarlun o iechyd meddwl a lles yng Nghymru.